Autonomie Versterkende Therapie (AET) bij angst en depressie

Autonomie-gehechtheid is het vermogen tot zelfsturing, ook in sociaal opzicht. Veel vormen van psychopathologie doen inbreuk op dit vermogen. Dit geldt niet alleen in klachtspecifieke zin (bijvoorbeeld de straat niet op durven), maar vaak ook in bredere zin. Veel cliënten hebben moeite om zelfstandig en vrij te denken, te handelen en sociale contacten met anderen aan te gaan. Ze kunnen hierdoor vaak onvoldoende met zichzelf en anderen uit de voeten. Een autonomie versterkende behandeling (Autonomy Enhancing Therapy; AET) doet recht aan specifieke problematiek, maar richt zich in brede zin op  het vermogen om zelfsturing te herstellen en te ontwikkelen. AET is een bewezen effectieve en kostenefficiënte transdiagnostische therapie die zowel individueel als in groepsverband kan worden toegepast.

Toelichting

Binnen de ggz richten we ons meestal op de gerichte behandeling van specifieke problematiek. De meest gebruikte en onderzochte therapievormen sluiten goed bij deze klachtgerichte benadering aan. Lang niet alle klachten worden erdoor verholpen. Bij een derde van de angststoornissen werkt dit bijvoorbeeld niet. Ook bij andere stoornissen en comorbiditeit is dit het geval.

Autonomie-gerichte behandeling omvat een bredere, klacht-overstijgende benadering gericht op het versterken van het zelfbewustzijn en vergroten van zelfsturing. Deze behandeling kan toegepast worden in aanvulling op klachtgerichte behandelingen. Ook kan een autonomie-gerichte behandeling worden gecombineerd met andere therapievormen zoals IPT. Het kan zowel individueel als groepsgewijs worden toegepast. Autonomie-groepen waren lange tijd vaak exclusief bedoeld voor vrouwelijk cliënten, de meer moderne autonomie-gerichte aanpak richt zich ook op mannen.

Doelgroep

Basis- en GZ-psychologen, psychotherapeuten, klinisch psychologen en psychiaters.

Doelstelling

Na afloop van de cursus zijn de deelnemers op de hoogte van de recente wetenschappelijke evidentie voor de relaties van autonomie-gehechtheid met allerlei typen psychische stoornissen, met name angst en depressie maar ook eetstoornissen, aanpassingsstoornissen, en persoonlijkheidsstoornissen. Ook kennen zij enkele belangrijke theoretische gezichtspunten op dit gebied, en zijn zij op de hoogte van sekseverschillen in autonomie-gehechtheid, en verschillen op basis van etnische herkomst. Zij zijn in staat om verschillende typen autonomie-gehechtheidsproblematiek te herkennen en diagnostisch vast te stellen, en hebben vaardigheden opgedaan die passen in een autonomiegerichte behandeling.

Inhoud

• de belangrijkste theorievorming op het gebied van autonomie-gehechtheid in relatie tot psychopathologie
• differentiële aspecten zoals op basis van sekse/gender en etniciteit
• kennismaking met geëigende instrumenten (onder meer de Autonomie-Gehechtheidsschaal (ACS-30) en enkele ontwikkelde protocollen)

Toetsing

Schriftelijke casusbeschrijving.

Literatuur

Behandelprotocol voor autonomieversterkende interventie (2016), Bekker, Van Helsdingen, Rutten, Kouwenhoven, BSL, ISBN 9789036810616

Zie ook het interview met prof. Marrie Bekker https://www.ggznieuws.nl/afscheidsinterview-marrie-bekker-pionier-in-autonomie-gerichte-benadering-psychische-stoornissen/