Met het oog op opleiden: een terugblik
Op donderdag 8 februari 2024 vond de tweede praktijkopleidersmiddag van RINO amsterdam plaats in Filmmuseum Eye te Amsterdam.
Onze dagvoorzitter Marleen Rijkeboer nam ons gedurende de dag mee langs de verschillende invalshoeken, inzichten en visies op behandeling en opleiden, in beeld gebracht door onze sprekers:
- Guido van Wingen gaf zijn kijk op hoe gepersonaliseerde behandeling er in de toekomst uit kan gaan zien met behulp van kunstmatige intelligentie;
- Anneloes van den Broek en Sanne Kriens deelden hun visie op ‘samen’ opleiden;
- Mark van der Gaag en Eva Dijkstra gaven hun inzichten over hoe VR (virtual reality) en rTMS (repetitieve transcraniële magnetische stimulatie) ingezet kunnen worden als behandelmethoden.
Tijdens de pauze en bij de afsluitende borrel was er volop gelegenheid (mede-) praktijkopleiders, werkbegeleiders, jaargroepopleiders te zien en te spreken. Men was ook uitgenodigd op het Netwerkplein.
Onderstaand vind je een beschrijving van de lezingen op 8 februari 2024, hierin hebben we de presentaties toegevoegd.
We blikken terug op een zeer geslaagde en inspirerende middag!
Save the date: we kijken ernaar uit om je op 6 februari 2025 te ontmoeten tijdens de volgende praktijkopleidersmiddag!
Heb je vragen over de praktijkopleidersmiddag? Stuur dan een mail aan de organisatie via anneloesklaassen@rino.nl
-
De dagvoorzitter
Prof. dr. Marleen Rijkeboer
Over de dagvoorzitter:
Marleen Rijkeboer (klinisch psycholoog/psychotherapeut) is hoogleraar klinische psychologie aan de Universiteit Maastricht, alwaar zij onderzoek verricht naar a) schematherapie (o.a., theoretische basis van ST, het effect van ST bij DIS), b) het effect en het werkingsmechanisme van traumagerichte technieken als EMDR en Imagery Rescripting, en c) exposure (o.a., exposure voor mensen met aanhoudende klachten na een hersenschudding). Ook maakt zij onderdeel uit van het onderzoekconsortium New Science of Mental Disorders, dat de waarde van de netwerktheorie voor het begrijpen en behandelen van psychopathologie aan kritische toetsen onderwerpt. Daarnaast is Marleen actief in het klinische veld. Zij behandelt voornamelijk mensen met persoonlijkheids- en traumagerelateerde problematiek bij G-Kracht Amsterdam en ze is hoofdopleider van de KP en PT opleiding bij RINO Amsterdam. Tevens vervult zij diverse bestuurlijke functies: zij is voorzitter van de VGCt, zij is lid van a) de stuurgroep van de Koepel voor Effectieve Psychologische Behandelingen, b) de stuurgroep van het programma APV en c) de stuurgroep Beroepenstructuur tbv het overzichtsregister. Tevens is zij erelid van zowel de Vereniging Schematherapie als de International Society of Schema Therapy. -
Kunstmatige intelligentie voor het personaliseren van de behandeling van depressie
Prof. dr. Guido van Wingen
In deze lezing wordt een korte inleiding gegeven over wat EEG en MRI scans meten; hoe machine learning werkt en hoe gepersonaliseerde behandeling er in de toekomst uit kan gaan zien.
De psychiatrie kent een lange geschiedenis waarin is geprobeerd om de uitkomst van behandeling te voorspellen. Er is veel onderzoek gedaan waaruit blijkt dat meerdere klinische variabelen samenhangen met therapie uitkomst. De voorspellende waarde van die klinische variabelen is echter vooralsnog niet voldoende gebleken om die te gebruiken in de klinische praktijk. Recente ontwikkelingen laten zien dat de uitkomst van therapie wel goed voorspeld kan worden middels zogenaamde machine learning analyse van neuroimaging data.
Machine learning is een techniek uit de kunstmatige intelligentie die op basis van alle beschikbare informatie een model maakt dat voorspellingen doet voor nieuwe patiënten. Uit recente meta-analyses naar machine learning modellen voor depressie blijkt dat MRI en EEG de uitkomst van psychotherapie, farmacotherapie, transcraniële magnetische stimulatie en elektroconvulsietherapie voor ongeveer acht van de tien patiënten correct kunnen voorspellen (Cohen et al., 2021/2023).
Dit maakt de weg vrij voor de ontwikkeling van instrumenten om behandelaars te assisteren bij de behandelkeuze en waarmee de behandeling op de patiënt kan worden afgestemd.
Over de spreker:
Guido van Wingen is hoogleraar neuroimaging op de afdeling psychiatrie van het Amsterdam UMC, locatie AMC. Hij is in 2009 gepromoveerd op neuroimaging onderzoek bij patiënten met een depressie aan het Donders Institute for Brain, Cognition and Behaviour van het Radboud Universitair Medisch Centrum. Hij heeft 200 artikelen en hoofdstukken gepubliceerd over de neurale mechanismen van psychiatrische aandoeningen. Zijn huidige onderzoek richt zich op de werkingsmechanismen van verschillende psychiatrische behandelingen en het ontwikkelen van prognostische biomarkers voor patiënten met angst- en stemmingsstoornissen. -
Samenwerken in de BIG-opleidingen, praktische aanpak, onderhoud en evaluatie
Dr. Anneloes van den Broek en Drs. Sanne Kriens
De veranderende, toenemende zorgvraag en verschillende maatschappelijke en technologische ontwikkelingen hebben de visie op gezondheid veranderd. Dit heeft uiteraard ook gevolgen voor het zorgonderwijs; het is belangrijk om de postacademische psychologie-opleidelingen zo flexibel en breed mogelijk op te leiden (langs diverse sectoren, doelgroepen, werkzaamheden en disciplines). In Fase 1 van het programma Adaptieve Psychologische Vervolgopleidingen (APV), is geconcludeerd dat opleiden moet gebeuren in Regionale Samenwerkings Verbanden. Binnen deze samenwerking moet moderne governance, doelmatige doorstroom, verbinding met wetenschap door samenwerking met universiteiten, betrokkenheid van de opleideling en breedheid over sectoren worden geborgd.
Het programmaonderdeel is tweeledig:
Een praktisch deel verzorgd door Sanne Kriens dat gaat over hoe je zo optimaal mogelijk een Regionaal Samenwerkings Verband opstart. Aansluitend zal Anneloes van den Broek ingaan op welke organisatievormen er zijn, wat hiervan de voor- en nadelen zijn en hoe je de interorganisatorische samenwerking kunt onderhouden.
Na afloop heb je voldoende tools in handen om zelf een goede (door-) start te maken in de samenwerking!
Over de sprekers:
Dr. Anneloes van den Broek, MHA is als Klinisch psycholoog-psychotherapeut, P-opleider en senior wetenschapper werkzaam bij GGz Breburg. Tevens is zij verbonden aan Tranzo, Tilburg University en verantwoordelijk voor de onderzoekslijn Veerkracht, Mentale gezondheid en positionering van zorgprofessionals – Don’t Forget Yourself (DFY-study). Landelijk is zij bestuurlijk actief bij de FGzPt, betrokken bij pAPV (programma Adaptieve Psychologische Vervolgopleidingen) in de projectgroep Governance en Samenwerking en was zij langdurig voorzitter van het LPO (Landelijk P-opleiders Overleg). Haar loopbaan kleurt zich door een combinatie van cliëntenzorg, opleiding, wetenschappelijk onderzoek en bestuurlijke activiteiten. Vanaf 2018 was zij regiehouder van het Regionale SamenwerkingsVerband GGz Breburg. Zij publiceerde diverse artikelen over interorganisatorische samenwerking.
Drs. Sanne Kriens is werkzaam bij HSK en per 2022 ook bij Mentaal Beter. Daar werkt zij als klinisch psycholoog/psychotherapeut en supervisor VGCt en is zij samen met een collega verantwoordelijk voor de BIG opleidingen als P-opleider. In die hoedanigheid zit zij ook in het bestuur van het Landelijk P-opleiders overleg (LPO) en heeft zij tot voorkort geparticipeerd in de projectgroep van het APV die gaat over Governance en samenwerken. Daarnaast werkt zij als plaatsvervangend hoofdopleider voor de GZ opleiding bij RCSW in Nijmegen.
-
Netwerkplein: Zicht op samenwerking
Een samenwerking aanbieden? Op zoek naar een samenwerkingspartner? Op zoek naar een regionaal samenwerkingsverband?
Iedereen werd uitgenodigd op ons netwerkplein!
Het netwerkplein is bedoeld voor praktijkinstellingen die een samenwerkingspartner zoeken of zich aan willen sluiten bij een regionaal samenwerkingsverband (RSV). Een aantal medewerkers van de BIG-opleidingen van RINO amsterdam is op het netwerkplein aanwezig om mee te denken.
-
Onbegrensde en risicoloze blootstelling met virtual reality aan enge en onbekende werelden
Em. Prof. Dr. Mark van der Gaag
Een computer en een stereoscopische bril en koptelefoon kunnen mensen onderdompelen in een virtuele werkelijkheid (VR) die gelijke emoties, impulsen, gedachten en gedrag oproepen als in de echte wereld. In therapie kan VR gebruikt worden als een objectieve veilige wereld die alle subjectieve emoties, vrezen, zweet en angsten kan oproepen bij als zeer gevaarlijk beoordeelde situaties in het echte leven.Achterin tramlijn 1 instappen blijft gevaarlijk. Er worden dagelijks mensen bestolen en oneerbaar betast, sommigen worden geslagen en ook zijn er moorden gepleegd in het verleden. De drempel om in een virtuele tram of bus te stappen is veel lager dan het stappen in een echte bus, want een virtuele kogel kan je niet doden en een virtueel mes kan je niet verwonden. In sessie twee kunnen de exposure oefeningen al beginnen.
De effecten van VR (in virtuo) exposure zijn gelijk aan die van in vivo exposure, maar de behandeling is aanzienlijk korter. Bij alle stoornissen waarbij vrees en vermijding een rol speelt, kan het ingezet worden.
VR bestaat nu bijna 65 jaar, maar begint nu steeds betaalbaarder te worden. Het is de verwachting dat VR een belangrijke toepassing gaat worden in de behandeling in de geestelijk gezondheidszorg.
De inleiding geeft een overzicht van de technisch ontwikkelingen en therapeutische mogelijkheden van VR. Een korte video toont een klinische toepassing bij een paranoïd-psychotische hulpvrager.
Over de spreker:
Mark van der Gaag PhD is emeritus hoogleraar Klinische Psychologie aan de Vrije Universiteit Amsterdam en is gepensioneerd Hoofd Psychose Onderzoek van Parnassia Psychiatrisch Instituut in Den Haag. Hij heeft 40 jaar gewerkt in het veld van de psychose als therapeut en onderzoeker. In 1992 behaalde hij zijn doctoraat over training in emotieperceptie. Sindsdien richt zijn onderzoek zich op cognitieve gedragstherapie voor patiënten met psychose en patiënten met een zeer hoog risico op het ontwikkelen van psychose en andere ernstige psychische aandoeningen. Hij is gespecialiseerd in gerandomiseerde gecontroleerde klinische onderzoeken, meta-analyses en kosteneffectiviteitsanalyses van cognitieve gedragstherapie, cognitieve remediatie, assertieve outreach, behandeling van posttraumatische stressstoornis bij schizofrenie, en virtuele realiteit versterkte cognitieve gedragstherapie voor patiënten met aanhoudende vermijding van winkels, straten en openbaar vervoer. In 2013 kreeg hij de Outstanding Research Award van de EMDR International Association voor onderzoek naar behandeling van PTSS bij patiënten met schizofrenie en de ZonMW Parel voor onderzoek naar de preventie van psychose. In 2019 werd hij onderscheiden met het erelidmaatschap van de Nederlandse Vereniging voor Cognitieve en Gedragstherapie. In 2023 ontving hij de Richard J. Wyatt Award voor een significante bijdrage op het gebied van vroege psychose.
-
Behandeling met repetitieve transcraniële magnetische stimulatie (rTMS): Werkzaamheid, indicatiestelling en toekomstperspectief
Eva Dijkstra, MSc. PhD candidate.
rTMS-behandeling wordt in Nederland (en wereldwijd) toegepast voor therapieresistente depressie en ook in toenemende mate voor obsessieve-compulsieve stoornis. Ondanks veelbelovende evidence-based resultaten, blijft deze behandelmethode betrekkelijk onbekend. Deze presentatie richt zich op de indicatiestelling van rTMS en bespreekt de te verwachten effecten van rTMS in combinatie met CGT. De toepassing van rTMS in de GGZ zal de komende jaren naar verwachting verder toenemen.
Eva Dijkstra heeft een achtergrond in de neurobiologie en heeft een kleine GGZ-instelling opgericht in Amsterdam, genaamd Neurowave, waar cliënten met depressie en OCS worden behandeld middels repetitieve transcraniële magnetische stimulatie (rTMS) in combinatie met psychotherapie. Zij doet daarnaast PhD-onderzoek bij Brainclinics en de Universiteit van Maastricht naar deze behandelmethode. -
Contact
Heb je vragen voor de organisatie, neem dan contact op via ons centrale nummer: (020) 625 08 03 (09.00 – 17.00) of stuur ons een e-mail aan anneloesklaassen@rino.nl.
Anneloes Klaassen is vanuit RINO amsterdam verantwoordelijk voor de organisatie van het evenement. Zij is het aanspreekpunt voor vragen op de locatie.