Cursus suïcidepreventie

De preventie van suïcide is een complexe zaak. Het omvat een systematische risicotaxatie door goed opgeleide medewerkers, behandelafspraken en protocollen, signaleringsplannen, beleidsmaatregelen, samenwerking met andere hulpverleners en maatschappelijke instellingen. Daarnaast gaat het ook om veiligheid in de bebouwde omgeving, om nazorg aan nabestaanden en om het voorkomen van navolging.

De Inspectie voor de Gezondheidszorg stelt steeds meer eisen aan de rapportage en de verantwoording van suïcides in de ggz. Suïcidepreventiecommissies merken vaak dat er te weinig wordt doorgevraagd naar zelfmoordgedachten, dat de zorg niet altijd goed wordt voortgezet en dat er soms te weinig kennis is over risicofactoren. In deze cursus leer je hoe je op de juiste manier suïcidepreventiebehandelingen opzet, bijhoudt en doorzet.

''Heel informatief, inspirerend en gaf nieuwe inzichten en praktische tools die ik meteen kon inzetten in werk.''
- Oud-cursist

Doelgroep

De korte opleiding suïcidepreventie van RINO amsterdam is voor eerstelijns psychologen, GZ-psychologen, klinisch psychologen, psychiaters, psychotherapeuten, huisartsen, SPV'en, POH-GGZ en maatschappelijk werkenden.

Inhoud

Tijdens de tweedaagse cursus suïcidepreventie behandelen we verschillende onderdelen van suïcide en suïcidepreventie. Deze onderdelen komen aan bod:

• introductie in het suïcidevraagstuk en wetenschappelijke ontwikkelingen
• systematische taxatie van het suïciderisico
• vaardigheden in de omgang met suïcidale cliënten
• suïcidaliteit van cliënten met een borderline stoornis
• suïciderisico in de acute en chronische psychiatrie
• chronische suïcidaliteit bij borderline cliënten
• cognitief-motivationele therapie van suïcidale cliënten
• de nasleep van suïcide
• veiligheid in de ggz-instelling

Benieuwd naar de inhoud van de verschillende onderdelen? Je leest het hieronder. 

Introductie in het suïcidevraagstuk en wetenschappelijke ontwikkelingen

Recent onderzoek biedt een nieuw perspectief op de verschillende betekenissen van suïcidepogingen en de geëigende behandelingswijzen. We hebben tijdens de cursus aandacht voor zelfdestructieve gedragingen die lijken op suïcidaal gedrag.

Systematische taxatie van het suïciderisico

We duiken dieper in systematisch onderzoek van langdurige kwetsbaarheids- en beschermingsfactoren, huidige en vroegere suïcide-ideatie en risicomomenten. Je leert over actuele beschermings- en risicofactoren voor acuut en chronisch suïciderisico bij depressieve patiënten, schizofrene patiënten, verslaafde en/of forensische patiënten.

Vaardigheden in de omgang met suïcidale patiënten

Je krijgt een basisintroductie in de vaardigheden die nodig zijn voor de omgang met suïcidale patiënten. We gaan praktische oefeningen uitvoeren met rollenspelen voor beginnende hulpverleners. Hierbij leer je door te vragen, het begrijpen van suïcidale verlangens en het empathisch invoelen van de wanhopige patiënt. We behandelen zowel de acute als de chronische suïcidaliteit.

Suïcidaliteit van patiënten met een borderline stoornis

In dit onderdeel bespreken we de kenmerken van mensen met een borderline stoornis en hoe je hen kunt behandelen. We kijken naar de aanpak met een team van verschillende hulpverleners en hoe je samenwerkt in verschillende programma's. Daarnaast behandelen we het verschil tussen chronische en acute suïcidaliteit, het maken van afspraken over de behandeling en wat je kunt doen als iemand suïcidaal is bij een lopende behandeling. Ook bespreken we wat je moet doen bij een crisissituatie. Verder gaan we dieper in op de theorie van spanningsreducerende interventies; borderline patiënten in crisis, telefonisch appèl, mogelijkheden en risico's van acute opname.

Suïciderisico in de acute en chronische psychiatrie

Tijdens de cursus suïcidepreventie ga je aan de slag met de beoordeling van acute suïcidaliteit bij chronisch psychiatrische patiënten, tegenoverdracht bij aanhoudende suïcidaliteit, beschermende interventies in de ambulante en klinische setting, indicaties voor vrijheidsbeperkende maatregelen en taakafstemming tussen professionals.

Chronische suïcidaliteit bij borderline patiënten

Onder dit onderdeel valt algemeen psychiatrisch management, relationship-management, de noodzaak bepalen en de mogelijkheden en valkuilen van een multidisciplinairtransprogrammatische aanpak. Verder leer je nog over split-treatment, de rol van de 'conflictvrije' behandelaar en een geïntegreerde benadering met elementen uit DBT en MBT. Tot slot leer je over de theorie van Young's model en coaching van verpleegkundige teams, maar ook het opbouwen en gebruik van steunsystemen. Denk bijvoorbeeld aan concrete interventies bij suïcidale dreiging, waaronder de 'false submission' van Gunderson.

Cognitief-motivationele therapie van suïcidale patiënten

Ook behandelen we in de tweedaagse opleiding suïcidepreventie CGt bij hopeloosheid, overgegeneraliseerd toekomstperspectief, dichotoom denken en rigide oplossingsstrategieën.

De nasleep van suïcide

Tijdens dit onderdeel leer je hoe je direct contact legt met nabestaanden na een suïcide, en hoe je nabestaanden, hulpverleners en medepatiënten opvangt en begeleidt. Je oefent met inspectiemeldingen en hoe je de situatie bespreekt met je team, inclusief een reconstructie van wat voorafging. Tot slot behandelen we hoe je met medepatiënten over suïcide praat en navolging voorkomt.

Veiligheid in de GGZ-instelling

In dit laatste onderdeel van de cursus suïcidepreventie beantwoorden we de vraag: “Welke maatregelen kan de instelling treffen om suïcide te voorkomen?”. Er is aandacht voor de omgeving (praktische preventieve maatregelen) en procedures die beleidsmatig toegepast kunnen worden. Ook delen we signaleringsplannen, risicoprotocollen, risicomanagement, risicotaxaties en standaard vragenschema's bij intake.

Doelstelling

Na afloop van de cursus suïcidepreventie ben je onder andere op de hoogte van suïciderisico's van cliënten met uiteenlopende problematiek, de nasleep van suïcide en wetenschappelijke ontwikkelingen. Je hebt geoefend met vaardigheden in de omgang met suïcidale cliënten.

Aan te schaffen literatuur

• Onder redactie van Ad Kerkhof en Bert van Luyn: Behandeling van suïcidaal gedrag in de praktijk van de GGZ (tweede herziene druk 2016 Uitgeverij Bohn Stafleu en Van Loghum ISBN 9789036809719. Werk je met jongeren dan kun je het Handboek Suïcidaal Gedrag van Jongeren (Meerdinkveldboom, Kerkhof en Rood) lezen, in plaats van óf naast het boek Behandeling van suïcidaal gedrag in de praktijk van de GGZ.
• Ad Kerkhof en Bregje van Spijker Piekeren en Schrikbeelden: Hoe trotseer ik mijn suïcidale gedachten? Amsterdam Boom Hulpboek (recent verschenen, augustus 2024)

Andere cursussen over dit onderwerp:

• Suicidepreventie: bouwen aan hoop
• Depressie en suïcidaliteit bij adolescenten (12-20 jaar)