Seksuologische hulpverlening door de POH-GGZ

Het bijzondere aan zorgvragen met betrekking tot seksualiteit is dat ze veel voorkomen, maar relatief weinig aan de orde komen op het spreekuur van huisarts en POH-GGZ. De belangrijkste reden hiervoor is dat beide partijen - huisarts/POH en patiënt/cliënt- geneigd zijn het onderwerp seksualiteit te vermijden. Seksualiteit is voor zowel cliënten als voor hulpverleners een lastig onderwerp en beide partijen wachten meestal tot de ander het gesprek over seksualiteit initieert.

De uitbreiding van de taken van huisartsen en praktijkondersteuners in de geestelijke gezondheidszorg (GGZ) maakt de hulp bij seksuele problemen nu een onderdeel van basiszorg. Voor de meeste mensen is seksualiteit essentieel voor de levenskwaliteit, maar problemen hiermee kunnen leiden tot psychische problemen. Medicatie, zoals antidepressiva, en behandelingen voor somatische ziekten hebben vaak negatieve effecten op seksualiteit, wat leidt tot vaak onbeantwoorde zorgvragen.

Het vroegtijdig herkennen van seksuele vragen, zorgen en problemen en is cruciaal. Praktijkondersteuners dienen in staat te zijn om gesprekken over seksualiteit te starten, voorlichting te geven over seksuele gezondheid en gedragsadvies te bieden. In samenwerking met de huisarts kunnen zij beleidsplannen opstellen voor de behandeling van eenvoudige seksuele disfuncties zonder uitgebreide psychische of somatische comorbiditeit.

doelgroep:
POH’s-GGZ met verschillende basisdisciplines: SPV, MW, HBO toegepaste Psychologie, masterpsycholoog, GZ-psycholoog. 

doelstelling:
Deze 3-daagse cursus is gericht op het ontwikkelen van basiscompetenties voor hulpverlening op het gebied van seksualiteit, speciaal voor POH-GGZ. De cursus is bedoeld om effectief professioneel gedrag, communicatievaardigheden en noodzakelijke kennis over seksueel (dis-)functioneren aan te leren. Het richt zich op het herkennen van seksuele problemen, het initiëren van gesprekken over seksualiteit en het bieden van voorlichting en advies. De cursus behandelt diverse aspecten, van normen en waarden tot specifieke problematiek rond seksualiteit in verschillende levensfasen en culturen.

inhoud:

• Gespreksvoering over seksualiteit
• Effecten van normen en waarden op professioneel gedrag
• Ondersteuning van huisartsen bij seksuele gezondheid van patiënten
• Signaleren en in kaart brengen van seksuele zorgvragen
• Seksuele anamnese
• Voorlichting over seksuele gezondheid
• kennis over de seksuele bijwerkingen van (psycho)farmaca
• Kennis van DSM 5 diagnostische criteria
• Begrip van psychische ziekten in relatie tot seksuele problemen
• Seksuele gevolgen van traumatisering en medicatie
• Preventiemethoden voor SOA's, ongewenste zwangerschap en grensoverschrijding
• Adequate voorlichting, counseling en behandeling van seksuele disfuncties
• Erkennen van eigen competentiegrenzen en verwijzing naar seksuologische professionals indien nodig

werkwijze

Literatuurstudie, praktische oefeningen, inbreng van eigen casuïstiek , opdrachten en véél ruimte voor interactie en discussie

literatuur

Zelf aan te schaffen literatuur:

• Van Lankveld J, ter Kuile M, Leusink P. (red)Seksuele disfuncties. Diagnostiek en Behandeling. Houten, Bohn Stafleu van Loghum. 2010
• Leusink P, Ramakers M. Handboek Seksuele Gezondheid. Probleem-georiënteerd denken en handelen. Assen. Koninklijke van Gorcum BV, 2014

aanbevolen: Rik van Lunsen en Ellen Laan. Seks! Een leven lang Leren. Amsterdam, Prometheus, 2017