Vakbekwaam redeneren bij het maken van een verklarende analyse

Er zijn allerlei omstandigheden waardoor de opvoeding en ontwikkeling van een cliënt moeizaam verloopt. In deze cursus staat de verklarende analyse aan de hand van het 7-Factorenmodel centraal. Op basis hiervan kan een samenhangend beeld kan worden gemaakt van de problematiek en de interactie met ongunstige en gunstige persoons- en contextfactoren. Na afloop van de cursus ben je je ervan bewust dat een gedragen verklarende analyse een voorwaarde is om tot een gedragen plan van aanpak te komen, dat we onszelf (helaas) vaak overschatten wat betreft onze ongevoeligheid voor bias en redeneerfouten, en dat het belangrijk is dat de samenvatting van de verklarende analyse in begrijpelijke taal is verwoord en logisch visueel is vorm gegeven. 

Doelgroep

GZ-psychologen, KJ psychologen en Orthopedagogen-generalist; gedragswetenschappers in het bezit van een diagnostiek aantekening en in hun werk actief bezig met casuïstiek. 

Deze cursus is onderdeel van de opleiding tot Orthopedagoog-generalist van RINO amsterdam.

Doelstelling

Na afloop van deze cursus:

• Kun je uitleggen wat de verschillen zijn een classificatie (DC 0-5; DSM-5; ICD-10) en het handelingsgerichte denken en wat de toegevoegde waarde is van de verklarende analyse aan de hand van het 7 factorenmodel.
• Ken je de stappen van een psychodiagnostisch onderzoek zoals die in de NVO-richtlijnen beschreven staan. En herken je vergelijkbare stappen binnen het model van de Verklarende Analyse aan de hand van het 7 factorenmodel.
• Ben je in staat om een logische lijn te volgen in het diagnostisch proces en de behandeling. Hierin kun je diagnostische- en behandelvaardigheden toepassen die passen bij het orthopedagogisch perspectief.
• Formuleer je op basis van een gestructureerd onderzoek en analyses een integratief diagnostisch beeld (een verklarende analyse) van het functioneren van de client in relatie tot de opvoed- en ontwikkelingssituatie (toetsdoel deel 1)
• Ben je je bewust van je eigen aannames en achtergrond in de kleuring van je werk als orthopedagoog vanuit je eigen werkdomein en kun je differentiaal diagnostisch denken als basaal uitgangspunt (toetsdoel deel 2).
• Kun je uitleggen op welke wijze de theorie, literatuur en recent onderzoek onderdeel uitmaakt van jouw handelen als orthopedagoog in opleiding tot OG
• Kun je normatieve overwegingen bij jezelf op een rij zetten en deze afwegingen hardop verwoorden (toetsdoel deel 2).
• Zijn je vaardigheden t.a.v. procesgerichte diagnostiek en behandeling gegroeid en ben je in staat om vanuit het orthopedagogisch perspectief de context van een client te betrekken en mee te nemen in je stappen als orthopedagoog en binnen de fasen van handelingsgerichte diagnostiek.

Inhoud 

• Onderkennende fase. In samenwerking met de betrokkenen concreet formuleren van de (verschijnselen van de) problematiek.
• Verklarende fase. Maken van een verklarende analyse: een samenhangend (integratief diagnostisch) beeld van de problematiek en de interactie met de ongunstige en gunstige persoons- en contextfactoren als basis voor een gedragen plan.
• Met de betrokkenen aanschouwelijk (op 1 A4-tje) en op een niet-beschuldigende manier doornemen van de verklarende analyse
• Mogelijke bias en redeneerfouten tijdens de oordeels- en besluitvorming herkennen
• Doelen opstellen met de jeugdige en ouders vanuit de verklarende analyse – Opties voor interventies formuleren, gerelateerd aan de 7 factoren, zodat je die kunt voorleggen aan ouders of andere betrokkenen.
• Een verdiepende verklarende analyse maken van problematisch gezins- of groepsfunctioneren als dat ‘goed genoeg’ opvoeder- of begeleiderschap in de weg staat.
• Nagaan met welke opvoed- of begeleidingsvaardigheden de opvoeder/begeleider moeite heeft en welke de opvoeder/begeleider dagelijks wel kan toepassen in relatie tot de verwachtingen van ‘goed genoeg’ opvoederschap of begeleiderschap.
• Kwetsbaarheden van opvoeders/begeleiders relateren aan specifieke gezins-, groeps- en/of omgevingsfactoren die leiden tot signalen van tekortschietende opvoeding.
• De behandelrelevante mediërende en modererende invloeden op een begrijpelijke manier in samenhang brengen en niet-beschuldigend toelichten aan betrokkenen.

Werkwijze

De cursus bestaat uit interactieve presentaties, discussies, begeleide intervisie en je werkt aan een eigen casus. De uitgewerkte casus wordt beoordeeld door de docenten en een reflectie op de opdracht middels peer-feedback. Je bestudeert vooraf literatuur, waarover je tijdens de cursusdagen vragen kan stellen of een stelling kan inbrengen.

Aan te schaffen literatuur

Van Leeuwen, H. & Geeraets, M. (2022). Vakbekwaam redeneren in de jeugdhulp. Amsterdam: Boom uitgevers.

Toetsing 

Uitwerking casus volgens verstrekt format.