Interculturele ingredienten
Niek Perquin over de pilot Interculturele GZ-psycholoog Kinder & Jeugd
In het najaar van 2011 start de opleiding GZ-psycholoog K&J als pilot met extra aandacht voor cultuur. Hoofdopleider Niek Perquin vertelt over de voorbereidingen van deze opleiding.
Pilot intercultureel
Nederland en vooral de Randstad wordt steeds kleurrijker. Binnen de opleiding tot GZ-psycholoog in Amsterdam wordt daarom ook al jaren aandacht besteed aan interculturalisatie in de vorm van aparte cursusonderdelen. Met de pilot opleiding Interculturele GZ-psycholoog K&J die volgend jaar van start gaat, wordt gekeken naar de beste manieren om interculturele competenties structureler in de GZ-opleiding te verwerken.
Het organiserend team, dat naast Perquin bestaat uit de coördinator Ineke Hol en de hoofddocenten Margo Sandel en Ria Pengel, heeft in samenwerking met kenniscentrum voor interculturele zorg Mikado 10 ingredienten geformuleerd voor de interculturele pilot. Ook zal Mikado een rol blijven spelen bij de monitoring en de effectmeting van de opleiding.
Het doel is de werkzame ingredienten toe te gaan passen in de reguliere opleidingen, benadrukt Perquin. Daarom moet onderzocht worden welke elementen binnen de opleiding het meest bijdragen aan het vergroten van de interculturele competenties. Zo zou een goede selectie van docenten heel werkzaam kunnen zijn, of het trainen van docenten in intercultureel lesgeven. “Maar misschien is het verzorgen van specifieke workshops binnen de opleiding juist het meest effectief,” legt hij uit.
Valkuilen en vanzelfsprekendheden
Voor intercultureel werken bestaat geen kookboek. “De grootste valkuil bij opleiden is het idee dat je alleen door het vergroten van kennis een betere aansluiting met de cliënt zou kunnen krijgen,” legt Perquin uit. Natuurlijk is kennis onontbeerlijk. Maar kennis kan ook leiden tot nieuwe stereotypen en vooroordelen. Bijvoorbeeld dat je als mannelijke hulpverlener beter nooit een Marokkaanse vrouw een hand zou kunnen geven. Maar hoewel dit in sommige gevallen geldt, heb ik ook meegemaakt dat een vrouw verbaasd reageert en vraagt waarom ik haar geen hand geef. Daar is ze per slot van rekening aan gewend in Nederland!”
Belangrijker dan kennis is een open attitude, legt Perquin uit. “Een interculturele houding wordt gekenmerkt door nieuwsgierigheid naar de unieke ander. En die gaat gepaard met het kunnen loslaten van vanzelfsprekendheden in de eigen normen en waarden, concepten en omgangscodes.” Culturen en mensen binnen culturen zijn continu in beweging, benadrukt Perquin. “Het gaat er dus altijd om te ontdekken welke culturele codes voor de ander van belang zijn en hoe deze zich verhouden tot de codes van jezelf.” In deze zin ziet hij de interculturele aanpak bij de opleidingen als een verdieping en verbetering. “Het is een goede leerschool in het aansluiten bij de ander, het blijven zien hoe uniek en verschillend ieder mens is. Want dat is tenslotte de kern van het werken als hulpverlener: het is altijd maatwerk.”
Meer weten?
Meer informatie over de opleiding Interculturele GZ-psycholoog K&J vindt u hier.