07 dec 2023
Goed nieuws voor behandelaren in de ggz die in de behandelkamer te maken hebben met suïcidaliteit bij patiënten: 113 Zelfmoordpreventie lanceerde onlangs een nieuwe tool in Toolkit Suïcidepreventie om suïcidaal gedrag in kaart te brengen: het CASE interview.
Suïcidaal gedrag is complex en bij iedereen anders. Met behulp van het narratief interview brengen hulpverlener en cliënt samen processen in kaart die bijdragen aan suïcidaal gedrag. Dit vergroot het inzicht in het suïcidale proces, bevordert de therapeutische relatie én levert input voor het veiligheids- en behandelplan. 113 Zelfmoordpreventie voegt het narratief interview daarom als nieuwe tool toe aan de online Toolkit Suïcidepreventie. De nieuwe tool is tot stand gekomen samen met onderzoekers, hulpverleners en mensen met ervaringskennis.
Een van de mensen die nauw betrokken is geweest binnen de begeleidingsgroep tijdens de totstandkoming van deze Toolkit is Ad Kerkhof, emeritus hoogleraar klinische psychologie, psychopathologie en suïcidepreventie aan de Vrije Universiteit te Amsterdam en docent bij RINO amsterdam.
“De al bekende richtlijnen vanuit internationale literatuur zijn beoordeeld op evidentie. Deze richtlijnen zijn zodanig geformuleerd dat je ze makkelijk kunt toepassen tijdens behandeling of bij diagnostiek en zo helpen ze de hulpverlener om eenvoudiger beslissingen te kunnen nemen.”
Hoe draagt deze Toolkit bij aan het begrijpen van suïcidaal gedrag?
‘In de aanbevelingen kun je aflezen wat de achtergrond is en waarom die beslissingen zó gemaakt moeten worden. Daarmee krijg je meer inzicht in suïcidaal gedrag. Zo is er bijvoorbeeld een aantal situaties denkbaar waarvan je kunt zeggen ‘dit is gevaarlijk, nu moet je overwegen om iemand op te nemen of een spoedconsult inplannen’. Deze Toolkit helpt bij het nemen van die beslissingen. Door een aantal muisklikken word je geholpen het juiste te doen’.
Wat is volgens jou het belangrijkste aspect van het CASE interview en hoe ondersteunt dit de suïcidepreventie processen?
‘Een belangrijk aspect is dat je mensen vraagt wat er speelt. Door de manier waarop je vragen stelt kun je ervoor zorgen dat je mensen in het proces van zelfreflectie brengt. Je vraagt op een niet-veroordelende en helder geformuleerde manier naar wat er speelt en welke gedachten of beelden er bij iemand zijn. Als je mensen in dat proces hebt kunnen brengen is er een opening om de verandering in werking te stellen. Het doel van het CASE interview is dat je het gehele proces goed in kaart brengt. Dat leidt tot casusconceptualisatie of structuurdiagnose’.
In welke situaties adviseer je het gebruik van het narratieve interview boven andere diagnostische tools in deze Toolkit?
‘De narratieve benaderingswijze is uiteindelijk hetzelfde als het CASE interview. Je gebruikt alleen een andere structuur. Het doel en de handelswijze is hetzelfde’.
Maakt het dan niet uit welke keuze de behandelaar hierin maakt?
‘Het is allebei goed. Het is per patiënt afhankelijk of je narratief of gestructureerd aansluit. Angstige patiënten vinden het vaak moeilijk om te vertellen wat ze meegemaakt hebben. Het vertellen van het verhaal is voor hen te beangstigend. Als je op zo’n moment de juiste vragen stelt, kunnen ze met alleen ja of nee antwoorden. Daarmee krijg je uiteindelijk het hele verhaal te horen zonder dat de cliënt het allemaal hoeft te verwoorden. Andere patiënten vinden het juist wél fijn om uitgebreid te praten over gebeurtenissen. Deze mensen geef je dan ook de ruimte om te praten’.
Zijn er naast een narratief of gestructureerde vorm nog andere methodes te gebruiken?
‘Er is ook een mogelijkheid om in een ambulante setting gebruik te maken van de ASSIP methode. Deze methode is opgenomen in de Toolkit. Hierin werk je op een narratieve manier met video opnames. Deze opnames toon je vervolgens aan de cliënt met het doel om zelfreflectie te stimuleren’.
Zijn er nog uitdagingen die hulpverleners mogelijk tegenkomen bij het gebruik van deze Toolkit?
‘Je krijgt meer te horen dan wat je voorheen te horen zou krijgen. De vraagstelling brengt meer informatie en details naar boven. Daar moet je wel goed mee om weten te gaan’.
Bij wie kunnen we deze Toolkit vanuit RINO amsterdam onder de aandacht brengen?
‘Iedereen die beroepsmatig met suïcidaliteit bezig is kan zich hierop oriënteren. Het is belangrijk om als behandelaar goed opgeleid te zijn als je met deze problematiek te maken krijgt. Als je die basis niet hebt gehad is het moeilijk om uit de Toolkit te halen wat je nodig hebt. De pas ontwikkelde e-learning module suïcidepreventie is beschikbaar op https://samenmindersuicide.nl/e-learning-landing-page/ Deze module helpt je bij het ontwikkelen van de juiste gesprekstechnieken. Bij de ontwikkeling van deze nieuwe module zijn Maartje Schoorl en Joanna Mouthaan van de Universiteit Leiden betrokken geweest. Binnen de KP-opleiding bij RINO amsterdam wordt deze e-learning module in het curriculum geïntegreerd’.
Wil je meer weten over de Toolkit en de e-learning module suïcidepreventie? Je vindt meer informatie over de Toolkit op De suïcidepreventie toolkit voor de GGZ | 113 Zelfmoordpreventie
Cursus Suïcidepreventie
Met Bert van Luyn verzorgt Ad Kerkhof ook de Cursus Suïcidepreventie in het open aanbod bij de RINO amsterdam. Interesse? Klik hier door naar de cursuspagina voor meer informatie en om je in te schrijven.
Deel dit artikel
RINO op Twitter
Tweets van @rinoamsterdam