27 mei 2025
RINO amsterdam introduceert als eerste in Nederland de blended opleiding ‘Systeemtherapie: inleiding’. In deze vernieuwde opleiding combineren we het beste van twee werelden: zelfstandig leren in online modules – zowel individueel als samen – én fysieke lesdagen waarin verdiepend, praktijkgericht geoefend wordt. Blended learning biedt niet alleen flexibiliteit, maar draagt ook bij aan betere leerresultaten doordat de fysieke lesdagen gericht zijn op het zetten van die extra stap met persoonlijke begeleiding. In dit interview vertellen John van der Baaren en Roxane Warring je meer over de voordelen van deze blended variant en hoe deze tot stand is gekomen.
John van der Baaren is onderwijspsycholoog en sinds 1983 bezig op het gebied van onderwijs en ict. Hij werkte onder andere bij de Universiteit Maastricht en de Open Universiteit en nu werkt hij al ruim tien jaar als zelfstandig adviseur.
Roxane Warring is psycholoog en (transcultureel) systeemtherapeut bij FamilySupporters. Daarnaast werkt zij als trainer en (gast)docent op het gebied van systemen en cultuur. Bij RINO amsterdam geeft zij met veel plezier les in de opleiding Systeemtherapie.
Dit is de allereerste blended basisopleiding systeemtherapie in Nederland. Hoe is het idee ontstaan om deze te ontwikkelen?
John: We wilden deze opleiding toegankelijker maken door een aantrekkelijke prijs te bieden, zonder in te leveren op de kwaliteit. Systeemtherapie-opleidingen zijn vaak kostbaar en met deze blended vorm hopen we het voor meer mensen toegankelijk te maken. Zo maken we in de deze blended vorm gebruik van online ondersteunde zelfstudie.
Roxane: Ik ben nu zo'n zeven jaar betrokken bij de cursus Systeemtherapie bij RINO amsterdam als docent, assistent hoofd-opleider. Vanuit mijn ervaring met het ontwikkelen van blended trainingen bij FamilySupporters werd ik gevraagd mee te denken over een blended variant van deze cursus. De eerste reacties van mensen met wie ik dit besprak waren kritisch: ‘Kan dat wel, systeemtherapie leer je toch in de ontmoeting?’. Het deed mij even twijfelen, maar ik dacht ook: Als systeemtherapeuten zijn we gewend om te denken in contexten, in relaties, in beweging. Dus waarom zouden we niet ook met nieuwsgierigheid en openheid kijken naar hoe leren en begeleiden op een andere manier vorm kan krijgen? Inclusiviteit is een belangrijke waarde voor ons docententeam en zelfgestuurd leren biedt daar veel kansen voor. Er was wel één voorwaarde leidend: cursisten moeten minstens zo zorgvuldig en nabij begeleid worden als in de klassikale variant – of misschien zelfs beter, doordat we gerichter kunnen afstemmen op individuele leerprocessen en werkcontexten.
Kunnen jullie iets vertellen over de ontwikkelreis van deze opleiding; waar liepen jullie tegenaan en hoe hebben jullie dat opgelost?
John: Bij een blended oplossing worden activiteiten uit de lesdag omgezet in huiswerkopdrachten. Dat was niet eenvoudig.
Wanneer je tijdens een fysieke lesdag een opdracht niet begrijpt, kun je dat eenvoudig aan de docent vragen. Bij zelfstudie kan dat niet, dus moet de opdracht heel duidelijk zijn. Aanvullend kan de cursist een vraag plaatsen in een forum, zodat medecursisten kunnen helpen. Tussen twee lesdagen in staat altijd een onlinebijeenkomst van maximaal één uur ingepland, het zogeheten vragenuurtje. Dit geeft de cursisten de mogelijkheid vragen te stellen over het huiswerk en de docent krijgt de mogelijkheid om het leerproces bij te sturen.
De online huiswerkopdrachten sluiten aan op de activiteiten in de les. De docenten nemen de uitwerkingen van de cursisten door en passen de invulling van de lesdag hierop aan.
Roxane: De grootste uitdaging vond ik om recht te doen aan de bestaande opleiding, waar cursisten altijd erg tevreden over zijn en ontzettend kundige docenten veel kennis en ervaring in hebben verwerkt. Tegelijkertijd wilden we met de blended variant echt vernieuwen. Dat vroeg om een frisse blik op een opleiding die voor mij al jaren vertrouwd voelt. Het ontwikkelen was overigens ook veel zelfstandig en in eigen tijd, op eigen tempo. Een parallel proces aan dat van de cursisten binnenkort. Het was een uitdaging om echt ruimte te maken in mijn gezin met kleine kinderen en ik verwacht dat cursisten daar ook een uitdaging aan hebben: om goed te plannen om je diep te kunnen concentreren.
Hebben jullie de beroepsvereniging, de NVRG, ook betrokken bij de ontwikkeling van de blended opleiding?
Roxane: Ja, die hebben we er ook bij betrokken. In eerste instantie hebben wij hen uitgenodigd voor de brainstorm- en ontwikkelsessie, maar gezien de prioriteiten van de vereniging hebben we de OAC (Opleidingsadviescommissie) tussentijds laten meekijken. Zij kregen het draaiboek toen de helft vormgegeven was en hadden toegang tot de leeromgeving. De reactie wat zeer positief: ze vonden het er kwalitatief goed en aantrekkelijk uitzien en waren overtuigd van dat de cursus waardevol en leerzaam is.
Hoe is de balans tussen online en fysieke bijeenkomsten? Hoe draagt dat bij aan het leerproces?
John: Bij de blended opleiding worden activiteiten die anders tijdens de lesdag worden gedaan nu als online huiswerkopdrachten uitgevoerd en van feedback voorzien, soms ingebouwd in de cursus soms door medecursisten. Deze nieuwe balans optimaliseert het leerproces doordat cursisten tijdens de lesdag samen met de docent actief werken aan resterende vragen, het oplossen van problemen en het verdiepen van hun vaardigheden.
Wanneer zelfstudie mogelijk is, heeft dat meestal de voorkeur. Uiteraard vanwege de vrijheid van tijd en plaats van leren, maar vaak is zelfstudie ook de meest efficiënte manier van leren vanwege grote individuele verschillen in benodigde leertijd.
(Online) samen leren is ook heel belangrijk bij blended leren. Leren vereist voortdurend feedback op het resultaat. Soms kan dat in de vorm van zelftoetsen en modelantwoorden worden ingebouwd in het cursusmateriaal, maar in veel gevallen is de feedback van medecursisten cruciaal. Dit kan bijvoorbeeld door het delen van uitwerkingen van opdrachten of door het geven van feedback op elkaars werk.
Roxane: Systeemtherapie leer je niet alleen, maar in interactie met anderen. We vonden het dus belangrijk dat cursisten wel zelfstandig, maar niet alleen door de modules gaan. Naast een maatje dat in de cursus met je 'meewandelt', lees je geregeld elkaars antwoorden en vindt er toch nog veel uitwisseling plaats.
Welke voordelen biedt deze blended opleiding ten opzichte van de reguliere opleiding? En wat maakt deze cursus uniek?
John: Voor cursisten biedt de blended opleiding het voordeel dat ze hun zelfstudie in eigen tempo kunnen doen en snel feedback krijgen op gemaakte opdrachten. Voor de docenten is met name de toegang tot het gemaakte werk van de cursisten in de leeromgeving van belang bij het voorbereiden van de lesdag. Op deze manier zorgt blended leren voor meer continuïteit in het leerproces. Daarnaast zijn cursisten beter voorbereid in de les, waardoor je tijdens de bijeenkomsten direct de diepte in kunt gaan.
Roxane: De cursus is nu nog uniek omdat het de enige Blended Systeemtherapie cursus is. En durf dus ook gerust te zeggen: de beste!
Benieuwd naar deze blended opleiding Systeemtherapie: inleiding? Lees dan hier verder en meld je aan!
Deel dit artikel
RINO op Twitter
Tweets van @rinoamsterdam