Deep brain stimulation bij therapieresistente depressie

Diepe hersenstimulatie (DBS) is een neuromodulatieve behandeling die al langer hoop biedt voor mensen met therapieresistente depressie (TRD). Een nieuwe studie van onder andere Nora Runia en Isidoor Bergfeld, uitgevoerd bij Amsterdam UMC en het Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis, laat nu zien dat DBS niet alleen de stemming verbetert, maar symptomen vermindert over alle dimensies van depressie — zoals angst, anhedonie, slaapproblemen en hopeloosheid.

Breed werkingsprofiel met langdurige effecten

De onderzoekers volgden patiënten die behandeld werden met DBS op twee doelgebieden in het brein: de ventrale anterior limb van de interne capsule (vALIC) en de superolaterale tak van de mediale voorhersenenbundel (slMFB). Ze analyseerden hoe verschillende symptoomclusters zich ontwikkelden vanaf het moment dat patiënten ten minste een gedeeltelijke respons op DBS lieten zien (25% vermindering van depressieve symptomen). De follow-up duurde in sommige gevallen tot 15 jaar.

De resultaten zijn veelbelovend: op álle gemeten symptoomdimensies trad significante verbetering op, en die verbetering hield lang aan. Wel viel op dat bepaalde symptomen, zoals slapeloosheid en vegetatieve angst, trager verbeterden dan andere. In een subgroep die een volledige respons liet zien, was dit vertraagde effect echter niet meer zichtbaar.

Meer effect bij patiënten met veel angstklachten?

Interessant is ook dat patiënten met relatief veel somatische en angstklachten bij aanvang van de behandeling, juist sterker leken te reageren op DBS. Dit is opvallend, aangezien deze groep doorgaans minder goed reageert op medicatie. Dit roept vragen op over voor welke patiënten DBS met name geschikt zou kunnen zijn — en hoe de huidige diagnostische categorieën zich verhouden tot onderliggende neurobiologische processen.

Kritische noot en aanbevelingen voor vervolgonderzoek

De studie betrof een retrospectieve dossieranalyse, met de beperkingen die daarbij horen. Toch bieden de uitgebreide symptoomanalyses waardevolle inzichten in de specifieke effecten en het tijdsverloop van DBS. Toekomstig onderzoek wordt aanbevolen om vooral te kijken naar de vertraagde verbetering van slaapproblemen, de rol van angst bij behandeluitkomst, en verschillen tussen DBS-doelgebieden.

Waarom dit onderzoek ertoe doet

Deze studie onderstreept dat diepe hersenstimulatie méér is dan een experimentele behandeling. Mits zorgvuldig toegepast en goed geïndiceerd, biedt DBS perspectief op brede en duurzame symptoomverlichting bij mensen met langdurige, therapieresistente depressie.

📘 Meer weten? Het volledige artikel verscheen in juni 2025 in Neurotherapeutics en is hier te vinden.

Bron: nedkad