Lichaamstaal in psychotherapie

In deze ervaringsgerichte cursus staat de lichaamstaal van de client en therapeut centraal en wordt het belang van aandacht voor non-verbale communicatie in het therapeutisch proces onderstreept.

We zijn als therapeuten opgeleid en getraind in het luisteren naar de verbale verhalen van de patiënt, maar net zo veel wordt er door de patiënt verteld via het lichaam.

De lichaamstaal van de cliënt kan de cliënt zelf én therapeut inzicht verschaffen in wat er in de binnenwereld van de cliënt gebeurt. Het onbewuste communiceert ook via het lichaam. Hoe kunnen we dat therapeutisch in zetten? Hetzelfde geldt voor de lichaamssensaties van de therapeut. Wat willen die zeggen?

Onbewuste processen, gedachten en herinneringen worden niet alleen in woorden, maar ook via lichaamstaal en- signalen verteld. Het kan zijn dat de cliënt voor het onbewuste geen woorden heeft voor wat ze wil communiceren, of soms mag informatie niet worden verwoord.

Het lichaam spreekt. In lichamelijke houdingen en expressie, van zowel de cliënten als onszelf, is een schat aan kennis opgeslagen. Onze ervaring als docenten en therapeuten, is dat het nieuwsgierig leren zijn naar wat er non-verbaal wordt gecommuniceerd, spannend en motiverend is. Je wilt steeds meer weten, en je merkt steeds meer signalen en lichaamstaal op als je het eenmaal als informatiebron kunt zien.

Vanuit psychodynamisch kader wordt in deze cursus het belang van het gebruik van lichaamstaal onderzocht, besproken en mee geoefend. Zo kun je meer voor je patiënten betekenen, en tot de kern komen.

Het eigen lichaam van de therapeut is ook een waardevol instrument in psychotherapie. De therapeut kan via somatische tegenoverdracht en somatische resonantie opmerken wat (nog) niet in woorden uitgedrukt kan worden. Ook is de belichaamde aanwezigheid van de therapeut belangrijk voor de dynamiek van het therapeutisch proces in het contact.

doelgroep

Psychotherapeutisch werkende behandelaren. Het is een intensieve cursus voor ervaren professionals zoals psychiaters, psychotherapeuten, klinisch psychologen, GZ-psychologen en vaktherapeuten

inhoud

• Herkennen en gebruik maken van de lichaamssignalen en lichaamstaal in psychotherapie
• Oefenen van waarnemen en bewust worden van eigen lichamelijke gewaarwordingen en die van patiënt
• Invloed van die signalen van patiënt op de therapeut
• Invloed van de signalen van therapeut op de patiënt, en daar weer de reactie op

doelstelling

• Na afloop neemt de cursist patiënts en eigen lichamelijke sensaties waar en kan deze therapeutisch inzetten.
• heeft cursist weet van het belang van lichaamstaal van zowel de patiënt als van zichzelf.
•  Herkent somatische tegenoverdracht en is zich meer bewust van het belang hiervan en kan afwegingen maken hoe somatische tegenoverdracht  in het therapeutisch proces in te zetten.

werkwijze

• Literatuurstudie en literatuurbespreking
• huiswerkopdrachten
• analyse van videomateriaal
• rollenspelen
• casuïstiek besprekingen
• reflectie op eigen ervaringen.

Door middel van videofragmenten en/of inbreng van casuïstiek uit eigen behandelpraktijk gaan we met elkaar bespreken wat er gebeurt in het gesprek en wat we uit de lichaamshouding en de lichaamssignalen kunnen opmaken.

Aansluitend op de inbreng bieden de docenten theorie aan, en vinden praktijkgerichte oefenvormen, rollenspelen en discussie plaats.

Er wordt bereidheid tot het geven en ontvangen van feedback, naast actieve deelname in rollenspelen en werkvormen verwacht, en vanzelfsprekend het geleerde inbrengen in de eigen praktijk.

Door de kleine lesgroep is er gelegenheid tot kwalitatief leren en aandacht op maat.

literatuur

• Bakker, A. , Versteeg, C. Alles om het lijf. Het belang van lichaamstaal in de affectfobietherapie. Tijdschrift voor Psychotherapie, 2023, 49(2) – 104
• Lemma, A.  Minding the Body. The body in psychoanalysis and beyond (2014)
• NicolaÏ, N. ( 2020) In levende lijve
• Spaans J. (2020); Lichaamsgericht mentaliseren, Gids voor klinische praktijk
• Wallin, D.J.(2010)  Gehechtheid in Psychotherapie