Executieve functies bij leerlingen in het voortgezet onderwijs

Executieve functies, de regelfuncties van ons gedrag, staan de laatste jaren sterk in de belangstelling. Maar wat bedoelen we ermee? En welke effecten hebben executieve functies op het leren en het gedrag van jongeren tussen 12 en 18 jaar?

In deze cursus kijken we naar de betekenis van diverse executieve functies bij leerlingen in het voortgezet onderwijs met verschillende leer-en gedragsproblemen. We gaan vooral in op hoe executieve functies zich ontwikkelen, hoe ze te trainen zijn en welke ondersteuning leerlingen met zwakke executieve functies nodig hebben. Hierbij is er aandacht voor de samenwerking tussen leerlingen, ouders en docenten.

Doelgroep

(School)psychologen en orthopedagogen werkzaam in het voortgezet onderwijs of in de jeugdhulp (waarbij ze zich bezig houden met advisering aan leerlingen, ouders en docenten).

Doelstellingen

Na afloop van de cursus:

- Beschik je over de meest recente inzichten met betrekking tot executieve functies bij leerlingen in het voortgezet onderwijs met leer- en gedragsproblemen;

- Kun je executieve functies in kaart brengen bij leerlingen en de vertaalslag maken naar de praktijk van het onderwijs en de thuissituatie.

- Ben je in staat om de onderwijs- en ondersteuningsbehoeften van leerlingen met zwakke executieve functies in kaart te brengen en daarbij concrete handelingsadviezen te geven.

Inhoud

- Wat zijn executieve functies? Theorie en praktische implicaties.

- De ontwikkeling van het brein, met name bij leerlingen in het voortgezet onderwijs (12-18 jaar).

- De verschillende executieve functies en de invloed hiervan op leren en gedrag (bv. werkgeheugenproblemen, inhibitieproblemen, plannings-en ordeningsproblemen, tempo-en schakelproblemen).

- Advisering en mogelijkheden tot training en ondersteuning. Wat kunnen leerlingen, docenten en ouders doen?

- Het belang van psycho-educatie en samenwerking met docenten en ouders, juist in deze leeftijd.

Werkwijze

Theorie wordt aan de praktijk gekoppeld door middel van casuïstiek, praktische tips en concrete adviezen. Er is ruimte voor inbreng van eigen casuïstiek. De cursus is interactief en er wordt gebruik gemaakt van verschillende werkvormen, plenair en in groepsverband.

Opbouw

Dit is een tweedaagse cursus met enkele weken tussen de eerste en de tweede bijeenkomst.

Toetsing

Schriftelijke casus, in te leveren tot 4 weken na afloop van de cursus.

In de casus wordt gevraagd om hetgeen geleerd is toe te passen op een casus uit de eigen werkpraktijk; de beschrijving dient gekoppeld te worden aan de literatuur en/of aangeleverde materialen/instrumenten. Tevens wordt gevraagd te reflecteren op het eigen leerproces.

Aan te schaffen literatuur

Dawson, P., & Guare, R. (2019). Executieve functies bij kinderen en adolescenten. Een praktische gids voor diagnostiek en interventie. Hogrefe Uitgevers BV. 341 blz. EAN  9789079729005

Smidts, D., & Huizinga, M. (2017). Gedrag in uitvoering. Over executieve functies bij kinderen en pubers. Nieuwezijds B.V., Uitgeverij. 157 blz. ISBN 9789057124433