Basiscursus Laag IQ in de GGZ: herkenning, communicatie, diagnostiek en behandeling

Vijftien procent van de Nederlandse bevolking heeft een IQ onder 85. Het grootste gedeelte van die groep heeft een IQ tussen een gemiddeld IQ en een lichte verstandelijke beperking: zwakbegaafd. Juist die groep patiënten met zwakbegaafdheid blijkt binnen de GGZ een onzichtbare en bijzonder kwetsbare groep te zijn waarbij vaak sprake is van gestapelde problematiek waaronder psychische stoornissen. De toegang tot passende zorg (behandeling) kan worden gehinderd doordat behandelaren zich onbekwaam voelen. Zij zijn het echter niet! Wellicht denk ook jij dat je aan deze groep iets heel anders moet bieden dan aan de andere patiënten. Er zijn echter geen redenen om aan te nemen dat deze patiëntengroep niet profiteert van de reguliere richtlijnen en protocollen mits de behandelaar zijn houding, communicatie en behandelopzet afstemt. In deze Basistraining ligt de aandacht op de groep patiënten met zwakbegaafdheid. Daar waar het aan de orde is, is er uiteraard ook aandacht voor patiënten met een lichte verstandelijke beperking.

De dag start met kennismaking met de patiëntengroep. Daarna maken we een pas op de plaats door via een QuickScan te kijken hoever jouw team is in het bieden van passende zorg voor deze patiënten. Vervolgens bespreken we herkenning en screening en oefenen we met communicatie. We verdiepen ons in multi-dimensionele diagnostiek en staan stil bij geprotocolleerd maatwerk in de behandeling en verwijslijnen. We eindigen met het formuleren van doelen voor je team om de passende zorg verder te verbeteren.

Naast kennisoverdracht, oefenen we met communicatie. De meegebrachte casus staat de hele dag centraal.

Doelgroep

De cursus is primair bedoeld voor behandelaren in de GGZ zoals: (gz-)psychologen, psychotherapeuten, Klinisch psychologen, psychiaters, verpleegkundigen-specialist en orthopedagogen-generalist, Incidenteel kunnen andere zorgprofessionals ook meedoen.

Doelstelling

Na afloop van de training kun je …

• Een beschrijving geven van de kwetsbaarheid voor het ontwikkelen van psychische klachten of stoornissen en het vaak voorkomen van stapelingsproblematiek bij patiënten met een laag IQ;
• De obstakels benoemen voor patiënten met een laag IQ voor het ontvangen van passende behandeling;
• Laag IQ bij patiënten signaleren door het herkennen van signalen, het navragen van specifieke onderwerpen en door het afnemen van een Screener (specifiek de SCIL);
• Je bejegening van en mondelinge en schriftelijke communicatie met een patiënt met laag IQ afstemmen op diens mogelijkheden, door het toepassen van specifieke communicatieregels zoals de teachback methode;
• De reguliere richtlijnen voor diagnostiek en behandeling zo nodig afstemmen op gebruik bij patiënten met een laag IQ;
• Heldere verwijslijnen hanteren en een weloverwogen keuze maken welke patiënten binnen de reguliere GGZ behandeld kunnen worden en wie niet;
• Reflecteren op de mate waarin je organisatie toegankelijk is voor patiënten met psychische stoornissen en een laag IQ;
• Werkbare doelen formuleren voor het verder verbeteren van de zorg in jou team.

Is deze cursus voor jou onvoldoende omdat jij als sleutelfiguur binnen je organisatie na afloop van de training vooral tools in handen wilt hebben om de toegang en behandeling voor deze patiënten (verder) te verbeteren? Kijk dan eens naar de tweedaagse voor sleutelfiguren (link volgt).

Wil je juist inhoudelijk na deze basis meer de diepte in? Kijk dan eens bijvoorbeeld naar de andere inhoudelijke cursusdagen in deze module.

Voorbereiding

Je kunt uiteraard zonder voorbereiding deelnemen aan deze cursusdag. We gaan er vanuit dat je immers veel praktijkervaringen meeneemt. Enige verdieping maakt echter dat je sneller profiteert van de aangeboden stof.

Basisliteratuur: 
GGZ Standaarden (2018). Generieke module Psychische stoornissen en zwakbegaafdheid (ZB) of lichte verstandelijke beperking (LVB). Beschikbaar: https://www.ggzstandaarden.nl/generiekemodules/psychische-stoornissen-en-zwakbegaafdheid-zb-of-lichte-verstandelijke-beperkinglvb/introductie

Wieland, J., Aldenkamp, E.A., Brink, A. van den (2022). Behandeling van patiënten met een laag IQ in de GGZ. Theorie en praktijk. Herziene tweede druk 2022 Houten: Bohn Stafleu van Loghum.  

Click & collect lijst met artikelen o.a. uit tijdschrift voor psychiatrie 

Verder
Neem een eigen casus mee waarbij jij vermoedt of weet dat naast de psychische klachten of stoornis ook zwakbegaafdheid of een lichte verstandelijke beperking een rol speelt. Welke vragen roept/ riep de casus bij je op? Wat weet je wel en wat weet je nog niet? 

NB. De casus loopt met je mee gedurende de cursusdag.

Lees het artikel over zwakbegaafdheid in het BIG Magazine
In de tweede editie van BIG Magazine schreef Erica Aldenkamp een artikel met de titel ‘Zwakbegaafdheid is een kwetsbaarheid die extra aandacht verdient’. 
Je leest het artikel op bladzijde 13 t/m 15 in het BIG Magazine.

Route laag IQ in de GGZ

Zie verder voor meer modules: Opleidingsroute Laag IQ in de GGZ