Kinderen scheiden ook! 3.0

Wanneer ouders in een problematische echtscheiding verwikkeld zijn lukt het hen niet altijd hun eigen belangen te relativeren ten gunste van die van de kinderen.

In dit soort situaties kan de ontwikkeling van die kinderen ernstig in het geding komen en ontstaan er problemen die zich tot ver in hun volwassenheid uitstrekken. Langdurige hulpverleningstrajecten zijn hiervan het gevolg.

De huidige kennis over hechting, trauma en levensloop biedt verklaringen voor deze problemen en biedt aanknopingspunten voor de diagnostiek en behandeling van gescheiden ouders en scheidingskinderen. Ook zijn deze inzichten waardevol bij preventieve begeleiding in het kader van gescheiden ouderschap. In de cursus Kinderen scheiden ook! 3.0 besteden we ruim aandacht aan deze nieuwe invalshoek en leer je om (ernstige) scheidingsproblematiek integraal te benaderen. Ook kun je alvast kennismaken met de nieuwe interventie Ouders uit de knel, een traumabenadering bij ernstige problemen met gescheiden ouderschap.

Doelgroep 

Eerstelijnspsychologen, Gz-psychologen, (ortho)pedagogen, kinder- en jeugdpsychologen, schoolpsychologen, (post-) hbo-geschoolde hulpverleners uit jeugdzorg en onderwijs.

Inhoud

In de cursus worden het proces van ouderlijke scheiding en de effecten ervan op ouders en kinderen behandeld, zowel de effecten op kortere termijn (veranderingen, rouw) als op langere termijn (effecten op de biopsychosociale ontwikkeling, relatievorming en ouderschap). Daarbij is aandacht voor de dilemma’s van de hulpverleners en de te ontwikkelen attitude om daar mee om te gaan. Er wordt kennis overgedragen over en geoefend met het analyseren van het proces, het ordenen van de verkregen informatie en het ontwikkelen van een plan dat rekening houdt met de mogelijkheden van betrokken individuen en het systeem, maar deze ook ten positieve kan beïnvloeden. Er wordt geoefend in het omgaan met weerstand bij de ouders en geoefend met begeleidingsmiddelen voor kinderen. Ook is er aandacht voor nieuw samengestelde gezinnen. Deelnemers krijgen gelegenheid over hun casuïstiek te overleggen en de aangereikte kennis daar op toe te passen. Daarnaast biedt de cursus een ieder de ruimte om het professionele netwerk uit te breiden en ervaringen uit te wisselen.

Werkwijze

Kortere en langere theoretische inleidingen, praktische oefeningen, discussie en bespreking van casuïstiek van de deelnemers wisselen elkaar af.

Hoofdthema's

• Gescheiden ouderschap en levensloop: verklaringen en benaderingen, risico’s, stressmanagement en rouw bij ouders en kinderen, het Ouderschapsplan in een helend psychologisch en pedagogisch proces, juridische aspecten, nieuw samengestelde gezinnen.
• Diagnostiek van gescheiden ouderschap: het uiteenvallende gezin als complex dynamisch systeem op weg naar een nieuw evenwicht, effecten van scheiding in relatie tot de ontwikkelingsfase van het kind, herkennen van problemen op het gebied van hechting, rouw en trauma en persoonlijkheidsproblematiek van de ouders.
• Omgaan met ouderschapsconflicten: houding en positie kiezen in het werken met gescheiden ouders, handvatten in het omgaan met psychopathologie bij ouders en disfunctioneel ouderschap, enkele mediatie- en hulpverleningsvaardigheden, multidisciplinaire samenwerking binnen en buiten het rechtsbestel.
• Ondersteuning van scheidingskinderen: verliesverwerking bij kinderen, loyaliteitsvragen, begeleidingsmiddelen en therapeutische werkvormen bij scheidingskinderen, individueel en in groepen, begeleiding op/door school, bibliotherapie.

Doelstelling

De cursus leert deelnemers een problematische echtscheidingssituatie zowel ontwikkelingsgericht als systeemgericht te onderzoeken om het ouderschap van de ex-partners te optimaliseren en de ongunstige gevolgen van de scheiding voor de kinderen te minimaliseren. Er wordt aan de hand van eigen casuïstiek geoefend met het gebruik van diagnostische technieken en gereflecteerd op de positie die zij innemen in het complex dynamische systeem dat zij begeleiden. Dit alles om interventievormen te kiezen die aansluiten bij de mogelijkheden van de ouders en hun kinderen, alsmede de betrokken begeleiders en docenten. De deelnemers krijgen een scherper zicht op de complexiteit van het systeem, de gevolgen van persoonlijkheidsproblemen bij betrokken ouders en rouwprocessen bij de kinderen. Zij verbeteren hun onderzoeksvaardigheden en ontwikkelen hun begeleidingsmogelijkheden.

Na deze cursus zijn deelnemers in staat om:

• is in staat de echtscheidingssituatie/-problematiek te diagnosticeren;
• heeft kennis van ontwikkelingsgerelateerde effecten van echtscheiding op kinderen;
• kan signalen bij kinderen onderzoeken die mogelijk duiden op problemen als gevolg van een echtscheiding;
• heeft kennis van de persoonlijkheidsproblemen bij scheiding;
• heeft kennis van rouwprocessen bij kinderen;
• heeft kennis van nieuwe samenlevingsvormen en het effect daarvan op kinderen;
• heeft kennis van het wettelijk kader en juridische implicaties bij gescheiden ouderschap (o.a. het Ouderschapsplan, gezag- en omgangsprocedures, jeugdbescherming) en weet dit goed te hanteren;
• heeft kennis van de sociale kaart met betrekking tot hulpverlening aan ouders en kinderen bij scheidingsgerelateerde problematiek;
• heeft kennis van de indicaties voor inzet van interventies in rechte zoals forensische mediation en bijzondere curator voor het kind;
• is op de hoogte van de indicaties en contra-indicaties voor mediatie en andere hulpverlening;
• heeft kennisgemaakt met de achtergrond, werkwijze en mogelijkheden van de nieuwe interventie voor problematische scheidingen Ouders uit de knel
• weet vanuit systeemtheoretisch perspectief valkuilen in de ondersteuning van scheidingskinderen te vermijden;
• heeft beginnende vaardigheden in het omgaan met weerstand en conflicten in gesprekken met gescheiden ouders, met behulp van o.a. (gespreks) technieken gericht op veiligheid, aandacht, emotie, mentalisatie en motivatie;
• heeft beginnende vaardigheden om scheidingskinderen te ondersteunen en begeleiden;
• is op de hoogte van ondersteuningsmogelijkheden door de school.